پیش بینی و تحلیل عدم قطعیت تبخیر- تعرق گیاه مرجع در شرایط تغییر اقلیم در شیرا

نویسندگان

علی شبستانی

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری عبداله درزی نفت چالی

استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری فاطمه کاراندیش

استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه زابل

چکیده

مقدمه و هدف افزایش جهانیِ گازهای گلخانه ای به دلیل متاثر ساختن متغیرهای مهمِ هواشناسی و هیدرولوژیکی همانند تبخیر- تعرق پتانسیل، می تواند تهدیدی جدی برای کشاورزی پایدار در شرایط وقوع تغییراقلیم محسوب شود. تبخیر- تعرق پتانسیل یکی از عوامل کلیدی موثر بر تولید محصولات کشاورزی است و نداشتن درک مناسب از مقدارِ آن می تواند امنیت آب و غذا را به مخاطره بیندازد. به همین دلیل در این پژوهش، مقدار این متغیرِ مهم تا سال 2100 تحت سناریوهای مختلف انتشار در مدل های گردش عمومی جو (gcms) برآورد شد. مواد و روش ها بر اساس خروجی های بدست آمده از 15 مدل gcms تحت سه سناریوی a1b، a2 وb1، تاثیر وقوعِ گرمایش جهانی بر میزان تبخیر-تعرق پتانسیل و عدم قطعیت های حاکم در پیش بینی آن در شهرستان شیراز تحلیل شد. داده های بزرگ مقیاس مدل های gcms با مدل آماری lars-wg در ایستگاه شیراز در سه بازه یِ زمانیِ 2040-2011 (دوره ی ابتدایی)، 2070-2041 (دوره ی میانی)و 2100-2071 (دوره ی انتهایی) ریزمقیاس شدند. بدین منظور، ابتدا مدل با استفاده از داده های هواشناسیِ روزانه در دوره ی پایه (2010-1981) واسنجی و صحت-سنجی شد و سپس برای ریزمقیاس سازی استفاده شد. توانایی مدل های تجربی، رگرسیون خطی و روش های هوش مصنوعی شامل سیستم استنتاج عصبی فازی و ماشین های بردار پشتبان در برآورد تبخیر- تعرق پتانسیل در مقایسه با روش فائو پنمن-مانتیث ارزیابی شد. سپس میزان تبخیر-تعرق پتانسیل در آینده با استفاده از مدل منتخب برآورد شد. در نهایت، دامنه ی عدم قطعیت برای مقادیرِ برآورد شده ی تبخیر- تعرق پتانسیل تحت مدل های مختلف gcms در مقیاس های زمانیِ سالانه، فصلی و ماهانه تعیین شد. نتایج و بحث نتایج آزمون t و مقدارِ آماره های ارزیابی نشان داد مدل ریزمقیاس ساز منتخب، توانایی قابل قبولی در تخمین مولفه های بارش و دماهای کاردینال تا سال 2100 دارد. روش ماشین های بردار پشتیبان بر اساس معیارهایِ جذر میانگین مربعات خطا (mm 42/0) و ضریب کارآیی مدل (97/0)، کم ترین خطا را در تخمین تبخیر- تعرق پتانسیل داشت که نشان دهنده تناسب این روش برای برآورد این پارامتر در اقلیم آینده-ی شیراز می باشد. در حد فاصل سال های 2100-2011، مقایسه ی میانگین نتایجِ 35 ترکیب از مدل های منتخب (15 مدل gcms تحت سه سناریوی انتشار) و همچنین میانه های توابع توزیع احتمال در سه سناریوی a1b، a2 و b1 با مقدار آن ها در دوره پایه، حاکی از افزایش تبخیر-تعرق پتانسیل در مقیاس های زمانی سالانه، فصلی و ماهانه بود. دوره های میانی و انتهایی قرن 21 ام (6/15-3/10 درصد)، فصل های پربارش (9/31-4/5 درصد) و همچنین ماه های دسامبر، ژانویه و فوریه (45-5/8 درصد) بیش ترین افزایش در میزان تبخیر- تعرق پتاسیل را در مقایسه با دوره ی پایه تحت گرمایش جهانی خواهند داشت. بررسی توابع توزیع تجمعی احتمال نشان داد دامنه ی عدم قطعیت در تخمین تبخیر- تعرق پتانسیل در مقیاس های سالانه، فصلی و ماهانه به ترتیب در محدوده های 250-180، 7/132-1/47 و 4/56-6/19 میلی متر قرار دارد. نتیجه گیری یافته های این پژوهش نشان می دهد افزایش تقاضای اتمسفری در ماه های پربارش می تواند با کاهش ذخیره ی رطوبتی خاک برای کشت های بهاره و افزایش کمبود آب سبز در کشت های پاییزه، کشاورزی را در هر دو بخش دیم و آبی به مخاطره بیندازد که این امر مستلزم برنامه ریزی برای مواجه با این چالش جهانی است. با این وجود، باید در نظر داشت که ریسک پذیری برنامه ریزی های بلندمدت به دلیل عدم قطعیت های بیش تر در تخمینِ تبخیر- تعرق پتانسیل بیش تر از مقیاس های زمانیِ کوتاه مدت خواهد بود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی و تحلیل عدم قطعیت برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع با استفاده از برنامه‌ریزی ژنتیک

کشور ایران از لحاظ شرایط اقلیمی جزﺀ مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان محسوب می‌شود. محدودیت منابع آب و بهره‌برداری نامطلوب از آن، بخش کشاورزی را با چالش‌های عمده‌ای مواجه کرده است. استفاده بهینه آب در مزرعه، نیازمند تخمین دقیق میزان آب مصرفی گیاه می­باشد. تاکنون مطالعات زیادی در خصوص ارائه روش‌های تخمین تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ET0) با استفاده از سیستم‌های هوشمند صورت گرفته است. در این تحقیق ضمن بررسی کا...

متن کامل

ارزیابی روند تبخیر- تعرق پتانسیل گیاه مرجع در حوضه آبریز قزل‌اوزن تحت شرایط تغییر اقلیم

حوضه قزل‌اوزن یکی از حوضه‏های مهم ایران در تأمین غلات مورد نیاز مردم می‏باشد. مقدار تبخیر- تعرق پتانسیل گیاه مرجع (ET0) در افق‏های 2030، 2050 و 2070 با دو سناریوی RCP4.5 (انتشار پایین) و RCP8.5 (انتشار بالا) ارزیابی شد. از خروجی چهار مدل GCM موجود در CMIP5 و ریزمقیاس نمایی آماری LARS-WG6 استفاده گردید. در این مطالعه، از آمار روزانه 2016-1989 شش ایستگاه همدید (زنجان، میانه، خلخال، زرینه، قروه و ...

متن کامل

اثر تغییر اقلیم بر تبخیر-تعرق مرجع در استان مازندران

انتشار گازهای گلخانه­ای باعث گرم شدن و تاثیر بر مولفه­­های آب و هوایی می­شود و در نتیجه نیاز آبی بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار می­دهد. این پژوهش با هدف شناخت تاثیر تغییرات آب و هوایی بر تبخیر-تعرق مرجع در استان مازندران انجام پذیرفت. برای این منظور داده­های اقلیمی ایستگاه­های هواشناسی قراخیل، بابلسر، نوشهر و رامسر، طی سال­های 2005-1985 استفاده شد. داده­های هواشناسی دوره آینده (2081-2006) با است...

متن کامل

تأثیر تغییر اقلیم بر تبخیر و تعرق گیاه مرجع و کمبود بارندگی در منطقه سمنان

افزایش انتشارگازهایگلخانه­ایدر دهه­های اخیر بر اثر فعالیت­های انسانی، منجر به گرم شدن زمین و تغییرات اقلیم گردیده است. پیش­بینی می­شود، افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم منجر به افزایش تبخیر و تعرق گردد. در این تحقیق، اثر تغییر اقلیم بر تبخیر و تعرق مرجع (ETo) و کمبود بارندگی (PD) در بازه زمانی 2010 تا 2099 در منطقه سمنان بررسی گردید. بدین منظور، برای در نظر گرفتن عدم قطعیت مدل­های AOGCM و سناریو...

متن کامل

ارایه تکنیک پیش بینی غیر- نظارت شونده در برآورد تبخیر-تعرق گیاه مرجع

تبخیر-تعرق از اجزاء اصلی چرخه هیدرولوژی است و در تعیین نیاز آبی گیاه، مطالعات بیلان آبی و مدیریت منابع آب نقش مهمی دارد. تاکنون روش‌های مستقیم و غیر مستقیم متعددی برای برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع ارائه شده است، اما هر یک از این روش‌ها دارای محدودیت‌هایی هستند. به عنوان مثال، از محدودیت‌های روش‌های اندازه‌گیری مستقیم می‌توان به عدم دقت وسایل اندازه‌گیری و مسائل مربوط به مقیاس اشاره کرد، در حالی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهش های حفاظت آب و خاک

جلد ۲۳، شماره ۵، صفحات ۱۵۹-۱۷۴

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023